Groningen

Afgelopen zondag was ik op de IMC Weekendschool. Kinderen van ongeveer elf jaar moesten voor deze les zelf een politieke partij oprichten met betrekking op dak- en thuislozen. Eén van de ideeën die geopperd werd was een tentenkamp voor daklozen, maar alleen voor in de winter.

In de zomer kunnen ze immers prima buiten slapen want in de zomer is het toch altijd lekker weer. Op de vraag waar dat tentenkamp dan moest komen te staan was het antwoord “aan de rand van de stad”.

Die kinderen kun je het slecht kwalijk nemen dat ze met dit idee komen, we kunnen zo hooguit laten zien dat deze oplossing misschien niet zo logisch is als dat het voor ze lijkt. Erger is het dat die kinderen het niet van een vreemde hebben, veel volwassenen zouden dit ook geen rare oplossing vinden.

Die kop-in-‘t-zandmentaliteit (als ik het niet zie dan zal er het er ook wel niet zijn) is even fascinerend als kortzichtig. Maar bovenal laat het een schrijnend gebrek aan solidariteit zien. Al jaren is er een tendens die het individu constant boven de kracht van samenwerken zet. Zolang mijn mening maar gehoord wordt, zolang ik maar krijg waar ik recht op heb en zo lang ik het maar goed heb, gaat boven een gedegen visie waar het met de wereld naartoe moet.

John Rawls, een Amerikaanse filosoof, kwam met het idee van de sluier van onwetendheid. Rawls stelde de vraag: als ik voor mijn geboorte niet zou weten waar ik terecht zou komen, hoe zou ik dan willen dat de wereld eruit ziet? Als ik niet weet of mijn bed op de vuilnisbelten van Manilla staat of in een villa in Naarden, wat is dan rechtvaardig? Kinderen kiezen denk ik niet voor een tentenkamp in de winter aan de rand van de stad voor daklozen als ze zelf dakloos zouden zijn.

Zou Wilders zijn uitspraken zelf nog acceptabel hebben gevonden als zijn ouders Marokkaans waren? Kopen we nog steeds kleding die gemaakt is door kinderarbeid als we wisten dat er een kans was dat we zelf die kinderen waren geweest? Waarom lijkt het alsof meningen van individuen het hoogste goed zijn, terwijl er nooit de vraag gesteld wordt, hoe ziet die ideale wereld eruit als je niet weet waar je geboren wordt?

Kunnen we mensen echter kwalijk nemen dat er aan de keukentafel nog maar weinig over bijvoorbeeld solidariteit gepraat wordt? Ik denk het niet. In de decembermaand barst de overstapgekte van de zorgverzekeringen weer los. Behalve dat het sowieso absurd is dat ik opeens schijn te moeten wat alle tandartscodes zijn om te weten of een kies trekken vergoed wordt bijvoorbeeld, zijn de sentimenten waarop zorgverzekeraars inspelen walgelijk.

Zo is er Promovendum, een zorgverzekering voor hoger opgeleiden. Omdat hoger opgeleiden minder zorgkosten maken, kan de premie naar beneden, dus ontzettend aantrekkelijk. Maar het is bovenal heel erg asociaal. Uitstralen dat hoger opgeleide mensen voor elkaar zorgen, sluit meteen uit dat ze ook voor lager opgeleide mensen zorgen, mocht dat nodig zijn. Het is uitgangspunt gebaseerd op uitsluiting en dan ook nog eens uitsluiting op een grond die totaal irrelevant is.

Algehele volksverontwaardiging blijft echter uit, geen verhitte reaguurders die zich hierover laten horen, geen Facebookpagina die meer dan 2 miljoen likes ophaalt en geen Kamervragen over deze misstanden. We lijken er al lang aan gewend dat dit de norm is. Ik denk echter dat de tijd is die sluier van onwetendheid op te doen en te kiezen voor solidariteit, pas dan zien we wat echt belangrijk is.