Groningen

Politieke keuzes komen voort uit ideologie – aannames over hoe de wereld werkt en wie de mens daarin is. De afgelopen jaren heb ik vaak geschreven over neoliberalisme, vooral over de economische kant: winstmaximalisatie, bedrijven die het algemeen belang uithollen, en publieke voorzieningen die steeds verder verdwijnen. Maar achter dat neoliberale denken schuilt ook een mensbeeld: de homo economicus.

In dit perspectief zijn mensen rationele, zelfzuchtige individuen die altijd maximaal hun eigen belang nastreven. Het plaatst mensen tegenover elkaar als concurrenten en reduceert ons tot consumenten. En dat mensbeeld heeft gevolgen: publieke voorzieningen verschuiven naar de achtergrond, sociale structuren worden afgebroken, en we worden steeds meer benaderd als individuen die óf succesvol zijn door eigen verdienste, óf pech hebben door eigen schuld.

Denk aan de toeslagenaffaire, waar ouders direct als fraudeurs werden gezien. Of de participatiewet, die mensen eerder wantrouwt dan ondersteunt. Het is hetzelfde denken dat zorgt voor een bijstandsuitkering waar je niet van kunt rondkomen, en een eigen risico in de zorg, omdat “mensen anders wel eens teveel zorg zouden consumeren.” Decennialang is ons verteld dat succes je eigen verdienste is en pech je eigen schuld – en dan zijn we verbaasd als mensen individualistisch worden?

Maar je kunt ook anders naar de mens kijken, als homo universalis. De mens als een sociaal wezen, gericht op samenwerking, empathie en solidariteit. In dit mensbeeld draait het niet om concurrentie, maar om wat we samen kunnen bereiken. Dat vraagt om een samenleving waarin we elkaar ondersteunen, waar publieke voorzieningen bijdragen aan verbondenheid, en waar we ruimte maken voor creativiteit en ontwikkeling. Dit mensbeeld ligt aan de basis ligt van onze partij. Niet voor niets heet ons beginselprogramma Heel de Mens, en niet voor niets begint ons partijlied met: “een mens is meer dan consument.” Het is ook de basis voor de keuzes die wij in de gemeenteraad maken.