Groningen

Tijdens de verkiezingen was ik bij een debat over sport, georganiseerd door de JD, de Jonge Democraten. Vooraf hield de commercieel directeur van FC Groningen een presentatie over hoe het erbij de FC aan toe gaat. Eén van de dingen die hij zei die me het meest is bijgebleven is dat voetbalclubs gemiddeld gezien de plek op lijst halen die correspondeert met de grote van de clubbegroting.

Dat Ajax de grootste begroting heeft en voor de vierde keer achtereen kampioen is geworden is dus niet verwonderlijk. De FC heeft de zevende begroting en is gemiddeld gezien de afgelopen vijf jaar op de zevende plek geëindigd.

Daar ging mijn clubliefde. Alles draait om geld. Niet de sportieve prestaties, maar wie de beste sponsor kan aantrekken telt. En wie krijgt de beste sponsordeal? De beste club. Wie is de beste club? De club met het meeste geld. Geld maakt geld.

De afgelopen tijd is er veel nieuws over de verdeling van welvaart in onze maatschappij: nieuws van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) over dat de rijkste 1% van de mensen in Nederland een kwart van al het vermogen bezit. Dat aandeel is gestegen sinds 2008. De crisis is overal voelbaar, maar voor de grootbezitters in onze maatschappij blijkbaar een stuk minder.

Over vermogen wordt aanzienlijk minder belasting betaald (maar 1,2%), dan over inkomen. Daarnaast biedt ons belastingstelsel mogelijkheden aan grote bedrijven weinig inkomen uit te keren aan hun directeuren maar wel op vele andere manieren te profiteren van het geld dat hun bedrijf binnenhaalt (luxe auto van de zaak etc.), een soort gelegaliseerde belastingontduiking. Maar ja, geld maakt nou eenmaal geld en onze overheid lijkt daar bijzonder weinig problemen mee te hebben.

Dit jaar kwam de Engelse vertaling van het boek uit van de Franse econoom Thomas Piketty. Hij beschrijft in zijn boek Het kapitaal in de 21e Eeuw over ongelijkheid in onze kapitalistische maatschappij.  Het kapitalisme heeft er niet voor gezorgd dat welvaart gelijk verdeeld is. Er zijn talloze feiten die men kan opnoemen dit te ondersteunen, zoals de rijkste 3 Nederlanders bezitten samen meer dan helft van de Nederlandse bevolking.

Piketty stelt dat zonder de terugkeer van behoorlijke economische groei, hoge belastingen op kapitaal of een volgende wereldoorlog de ongelijkheid alleen maar toeneemt. De eerste twee oplossingen zijn helaas niet te verwachten en het laatste is zeker niet te hopen. Maar alleen maar meer willen kan niet: de voorraad om te produceren bijvoorbeeld raakt een keer op. Het proces houdt dus ook een keer op, volgens Piketty op een moment waarop dus een hele kleine elite, al het bezit in handen heeft.

De Franse econoom heeft een uitnodiging gehad om in de Tweede Kamer te komen spreken. Tegelijkertijd wordt er deze zomer een voorstel besproken om de belastingen op vermogen te verlagen. Hopelijk is Piketty’s betoog, als hij de uitnodiging aanneemt, niet tegen dovemansoren gericht.

Geld maakt geld, maar zorgt er vooral voor dat de ongelijkheid toeneemt. Pijnlijk was een fragment uit het televisieprogramma The Social Club op BNN, waarin er voor de opening van een Primark werd gevraagd door de presentator geld te doneren voor de mensen die de goedkope kleren maken. In die fabriek in Bangladesh bijvoorbeeld, die instortte en waarbij meer dan 1000 mensen de dood vonden. Een kleine bijdrage voor die kinderen die kinderarbeid verrichten, zodat wij voor 3 euro een modieus rokje kunnen scoren. Veel mensen die zojuist bij de Primark flink hadden ingeslagen waren niet onder de indruk. Dat onze rijkdom ten koste gaat van anderen, lijkt een besef dat we soms afkopen met een donatie aan een goed doel, of waar we soms helemaal niets aan doen. Want zo is de wereld eenmaal, hoor ik dan. Maar de wereld is zoals we hem zelf maken. De economie is geen systeem of instituut dat op zichzelf staat, het wordt door mensen gemaakt en in stand gehouden.

Ajax is weer kampioen. Groningen staat op dit moment 7e in de eredivisie. De sportieve plicht, daar ging het niet om. Ajax verdient straks weer miljoenen met deelname aan de Champions League en wordt zo alleen maar rijker. Geld maakt geld, en daar draait alles om. In het beginselprogramma van de SP staat één zinnetje:

Daar gaan we ook de komende vier jaar hard voor strijden.