Groningen

Woensdagavond besloot de gemeenteraad dat de gemeente bewindvoering in eigen handen gaat nemen. We interviewen SP-raadslid Rosita van Gijlswijk over de achtergrond van het besluit.

Waarom gaat de gemeente zelf bewindvoering uitvoeren?
De kosten van bewindvoering voor mensen met een laag inkomen rijzen de pan uit. Van 825 duizend euro in 2012 tot 3,3 miljoen euro in 2017. Dat geld komt uit het budget voor de bijzondere bijstand. Om te voorkomen dat de gemeente moet snijden in de uitgaven aan schuldhulpverlening of andere vormen van bijzondere bijstand gaat de gemeente het nu zelf uitvoeren. Dan komt het geld bij echte hulp bij schulden, in plaats van dat we de bewindvoeringshandel verder spekken.

Hoezo is bewindvoering handel geworden? 
Commerciële bewindvoeringsbureaus schoten de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond. Zij profiteren van een geweldig verdienmodel door trouwe en afhankelijke klanten, gemeenten die stipt op tijd betalen en overbelaste kantonrechters die geen tijd hebben om kritisch te kijken naar de noodzaak van het voortduren van de bewindvoering. 

Waarom moet de gemeente bewindvoering in eigen handen nemen?
Ik had liever gezien dat het Rijk haar verantwoordelijkheid had genomen door het ministerie van Justitie voortaan de kosten van de bewindvoering te betalen voor de mensen die dat zelf niet kunnen. Dan wordt de rekening bij de instantie gelegd die hem kan beïnvloeden en dat ongetwijfeld ook gaat doen. Bovendien bespaar je dan veel uitvoeringskosten: de kantonrechters hebben immers al inzicht in de financiën van de degene die onder bewind wordt gesteld.

Maar zolang de Rijksoverheid het niet geregeld heeft, is het terecht dat gemeenten zelf een oplossing gaan zoeken. Voor veel mensen is beschermingsbewind een prachtig instrument, maar voor veel mensen met financiële problemen is het een veel te zwaar instrument en niet nodig.

Bewindvoeringen worden door rechters echter zelden beëindigd, omdat bewindvoerders er niet aan werken dat mensen weer financieel zelfredzaam op eigen benen komen. Dat heeft vooral met de financiële belangen van de bewindvoerders te maken. Oplossing: als mensen daaraan toe zijn, een lichtere vorm van ondersteuning bieden, zoals budgetbeheer.

Hoe is de gemeente op dit idee gekomen?
Na jarenlang aandringen door de SP-fractie. We hebben eerst voorstellen gedaan om met de grotere bewindvoeringskantoren in gesprek te gaan om er voor te zorgen dat iedereen de juiste vorm van ondersteuning krijgt, dat kan dus ook een lichtere vorm zijn. Ook hebben we voorgesteld met de rechtbank in gesprek te gaan, om Groningse rechters ervan te overtuigen dat er alternatieven voor beschermingsbewind zijn.

Het college is met al onze ideeën aan de slag gegaan, stond bij de rechtbank helaas voor een dichte deur vanwege drukte en reorganisatie en concludeerde dat er landelijk geen plannen zijn om de financieringssystematiek te veranderen. Vervolgens kwam het college op het idee om de uitvoering van beschermingsbewind door de gemeente gratis te gaan aanbieden aan mensen met een laag inkomen.

Hoe gaat het nu verder? Bewindvoerders zeggen dat er veel onrust is bij mensen die onder beschermingsbewind staan.
De gemeenteraad heeft besloten dat nieuwe aanvragen voor bijzondere bijstand voor beschermingsbewind vanaf 1 maart a.s. worden afgewezen: de aanvragers kunnen gratis gebruik maken van de hulp van de gemeente. Voor mensen die nu al bijzondere bijstand voor deze kosten krijgen, gaat een overgangsperiode van drie jaar gelden: hen zal worden gevraagd over de stappen naar de gemeente. 

Als je het mij vraagt schreeuwen bewindvoerders vooral moord en brand uit angst inkomsten te verliezen, hun 'markt' voor mensen met een laag inkomen kan enkel bestaan omdat gemeenten per definitie de kosten betalen. Natuurlijk zijn er veel zorgvuldig werkende bewindvoerders die belangrijk werk doen voor mensen die hun hulp echt nodig hebben, maar er zijn ook veel cowboys waaraan wij miljoenen euro's per jaar belastinggeld aan moeten betalen.