Groningen

Foto: SP

We zitten midden in de coronacrisis. De gevolgen van de financiële crisis van 2008 zijn voor velen nog steeds voelbaar. Maar ook in deze gemeenteraad ervaart de SP een politieke crisis. De crisis van de nikserigheid. 

Na de verkiezingen pleitte de SP in het duidingsdebat voor fundamentele veranderingen. Geen onsje meer of minder. Veranderingen die leiden tot een samenleving waarin mensen niet met elkaar concurreren maar juist samenwerken. Waarin de onderlinge solidariteit georganiseerd wordt, en geen individualisme wordt gezaaid. Waarin niet ‘één euro één stem’ van de markt domineert, maar het democratische ‘één mens één stem’ geldt. 

We hebben nooit onder stoelen of banken gestoken dat wij voor deze waarden stevig oppositie zullen voeren. Met onze analyses en acties dragen wij alternatieven aan. En voorzitter, stevig oppositie voeren ben ik als SP’er wel gewend. Soms ook hard tegen hard. Daar weet mevrouw Paulusma alles van. Onze debatten over de zorg waren vorige raadsperiode stevig, maar ze gingen wel echt ergens over. 

Dat mist de SP-fractie wel, voorzitter. Want de debatten met deze coalitie staan daarmee in schril contrast. Dit is de coalitie van de nikserigheid. Dit college is nu ongeveer op de helft. Er zijn stapels teksten in glossy brochures geproduceerd, veel grote woorden gebruikt. Maar een politieke visie op de belangrijkste uitdagingen ontbreekt, laat staan dat er concrete maatregelen worden genomen. Laat ik deze uitdagingen even bij langs gaan. 

1. Stijgende energielasten en blijvende afhankelijkheid van op winst beluste energiegiganten.
Onder leiding van twee GL-wethouders wordt er veel over groen, energie en klimaat gesproken. Maar politiek gezien blijft alles bij het oude. De SP wacht nog steeds op een analyse en visie van het college hoe het democratische zeggenschap over onze energieopwek wil vergroten en hoe het ervoor wil zorgen dat het niet afhankelijk blijft van op winst op beluste zonneboeren en energiegiganten. De markt met haar concurrentie, individualisme en winstmaximalisatie gaat de omschakeling naar democratische, schone en betaalbare energie nooit organiseren. Onder leiding van GroenLinks en met de PvdA in het college zou je verwachten dat een stevige overheid probeert deze kapitalistische verhoudingen wat te vereffenen. Graag een reactie.

De geboekte resultaten op dit zo belangrijke thema zijn ook maar mager:
    • Geen gemeentelijke zonnepanelen op alle daken van corporaties. Te lastig en te moeilijk.
    • De Regionale Energiestrategie lijkt nu al gestrand. Te lastig en moeilijk.
    • Particuliere woningen verduurzamen via Groningen Woont Slim was lastig, moeilijk en niet effectief. 

2. Groeiende woningnood en stijgende woonlasten.
Oke, op wonen is er dan iets van politieke analyse te zien, we zien hier dat de analyses en alternatieven van de SP - vaak opgebouwd en afgedwongen door strijd van bewoners- geregeld worden overgenomen. Wethouder Van der Schaaf neemt langzaam afscheid van de woningmarkt en bouwt aan volkshuisvesting. De wethouder bouwt, wil nog meer bouwen en daar gaat hij ook de strijd voor aan in Den Haag als dat moet. Dat kon minder. 

Toch lijkt de wijkvernieuwing maar moeizaam op gang te komen. Na jaren van niks doen zien we langzaamaan wat pogingen in Selwerd. Maar van bewoners horen we vooral weerstand en telleurstelling. De renovatie in Selwerd-Noord Oost was een bende. In Selwerd-Noord worden huizen gesloopt. Bewoners hebben het gevoel dat ze de wijk uit worden gejaagd en moeten wijken voor de rijken. In De Hoogte en De Wijert horen we hetzelfde sentiment. De SP vindt dat de wijkvernieuwingsplannen bijgesteld en versneld moet worden. Niet door de huidige huurders de wijk uit te jagen maar door versneld hun huizen te renoveren en te isoleren. 

3. Permanente tekorten en verschraling van onze zorg en ondersteuning.
De SP heeft altijd stevige kritiek geuit op de zorgtaken die verschillende kabinetten naar de gemeente overhevelde, zonder de centen te leveren. De bezuinigingen van 25 tot 40% op de thuiszorg, welzijn en ondersteuning en jeugdzorg, zijn voor de gemeente bijna niet op te vangen. 

Toch zijn ook hier scherpe politieke keuzes te maken, maar deze coalitie doet dat niet. Sloop de marktwerking uit de zorg, te beginnen volgend jaar in de jeugdzorg. Ook de bezuinigingen op de thuiszorg en het gehandicaptenvervoer, en de beperkte middelen voor meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten zijn de SP een doorn in het oog. Vooral wanneer je deze afzet tegenover de miljoenenambities van dit college voor de Binnenstad, een nieuwe raadszaal en een nieuwe Oosterpoort.

4. Blijvende armoede en toenemende inkomensonzekerheid.
Een wethouder die de stad amper kent, vanwege wachtgeld en verhuisvergoedingen een besmeurde entree maakte heeft nu nog 1,5 jaar om de grootste uitdaging van onze gemeente op te lossen. Voor de SP-fractie was dat één van de redenen waarom wij tegen de benoeming van mevrouw Diks stemden. Wat ons betreft waren de taken van de heer Gijsbertsen over de andere wethouders verdeeld. Dat had ook nog eens geld gescheeld. Daarom stelt de SP voor om het met één wethouder minder te doen. Het college mag zelf kiezen of er iemand stopt of dat u gezamenlijk 1 fte inlevert. 

Ook op armoedebeleid en inkomensondersteuning neemt deze coalitie geen concrete maatregelen. Nee, mensen die zelf jaren in armoede hebben geleefd mogen onbetaald als ervaringsdeskundige aan de slag. Werkende armen dus. Ook wil het college de Stadjerspas alsnog uitkleden. Of is er met wethouder Diks toch iets van een politieke analyse gekomen?
Twee vragen voorzitter:
    • Blijft het aanbod van de Stadjerspas zoals het is of gaat u dit alsnog uitkleden?
    • Krijgen de energiecoaches en armoede-ervaringsdeskundige al betaald? Zo niet, waarom krijgen deze wethouders dan wel betaald?

Om de menselijke waardigheid te beschermen en om armoede, tweedeling en inkomensonzekerheid te bestrijden is structureel meer geld nodig. De SP is benieuwd of dit college en deze coalitie kleur zal bekennen en die uitdaging aan durft te gaan. Zo niet, dan verwachten we op zijn minst een politieke stellingname hierover. 

De coronacrisis.
De coronacrisis heeft één ding haarfijn aangetoond: onze samenleving werkt veel beter wanneer we samenwerken en solidariteit organiseren. In de zorg werd door samenwerking fantastisch werk geleverd. Mensen hielpen en zorgden voor elkaar wanneer dat nodig was. 

De overheid moet die samenwerking en solidariteit bevorderen én organiseren en niet weer op de oude voet doorgaan. De machten en krachten om op de oude voet verder te gaan zijn sterk. Terwijl flexkrachten op straat werden gezet, kreeg KLM zonder voorwaarden 3,7 miljard aan staatsteun. Ahold, Albert Heijn en bol.com, maakte het eerste kwartaal 48% meer winst (645 miljoen euro).

De vakkenvuller kreeg een cadeaubon van 25 euro, de zorgwerker eenmalig 1000 euro maar geen structurele beloning, huurders krijgen een huurverhoging en een minister Ollongren die te beroerd is om met huurders te praten en in haar BMW wegvlucht.

Het zijn deze politici die buigen voor de macht van het grote geld, die een politiek-economisch systeem aanhangen dat mensen met elkaar laat concurreren in plaats van samenwerken. Deze politiek heeft geleid tot groeiende woningnood en stijgende woonlasten, grote armoede en toenemende inkomensonzekerheid. Tot vermarkting en verschraling van de zorg, stijgende energielasten en blijvende afhankelijkheid van commerciële energiegiganten. En tot oplopende spanningen in de samenleving door achterstelling, uitsluiting en ongelijkheid. Een systeem waarbij de overheid individualisme zaait in plaats van onderlinge solidariteit organiseert. 

De SP wil dat anders. Door samenwerking en solidariteit willen wij een betaalbaar huis voor iedereen, goed werk met een fatsoenlijk inkomen, zorg zonder concurrentie en eigen bijdragen en schone energie waar iedereen zeggenschap over heeft. 

Dat is onze analyse, en daar horen de volgende concrete keuzes bij: 

    • Stel de plannen en investeringen voor de Binnenstad en een nieuwe Oosterpoort uit of stop er helemaal mee.
    • Vertraag de plannen voor schone energie en wijkvernieuwing. Maar versnel de de maatregelen waar mensen direct baat bij hebben. Stel daarom de wijkvernieuwingsplannen bij door versneld te starten met het bouwen, renoveren en isoleren van huurwoningen.
    • Een beter milieu begint niet bij jezelf. Daarom moet het college werken aan een eigen schone, betaalbare, democratische, gemeentelijke energievoorziening. Deze moet meer en sneller zonnepanelen op daken plaatsen
    • De SP vindt dat de politiek ook naar zichzelf moet kijken. Zolang de economische crisis duurt stellen wij voor dat alle wethouder en alle raadsleden 25% van hun salaris en vergoedingen in het solidariteitsfonds stoppen. Opbrengst: 500.000 euro. Daarnaast moet het college het met één wethouder minder en minder ondersteuning kunnen doen. Opbrengst: 400.000 euro.
    • De jeugd heeft de toekomst. Deze toekomst staat voor veel jonge mensen onder druk. De kans dat veel jongeren deze economische crisis niet of moeilijk aan ander werk komen is helaas groot. Daarom wil de SP dat de gemeente een jeugdwerkgarantieplan opzet. Hiermee wil de SP banen en opleidingen voor jongeren. Voor de financiering wil de SP het weerstandsvermogen aanspreken.
    • Stel meer geld beschikbaar voor inkomensondersteuning en armoedebestrijding en - preventie.

De crisis van politieke niksigerheid van deze coalitie kan niet voortduren. U wordt nu door de omstandigheden gedwongen om scherpe politieke keuzes te maken. Maak die dan ook.