Groningen

Een paar weken geleden ben ik van Groningen naar Amsterdam verhuisd en heb ik afscheid genomen van de gemeenteraad. Verhuiskosten: zo’n 700 euro (ik bewaar de bonnetjes wel), huren in Amsterdam: 1300 euro, het gevoel al het bekende achter mij te laten: geen prijskaartje aan te hangen.

Ironisch genoeg heeft een bedrijf dat het mogelijk maakt ongeveer alles op krediet te kopen het nog niet zo gek verwoord: sommige dingen in het leven zijn onbetaalbaar. Wat is Groningen waard? Minister Kamp heeft daar hele andere gedachtes over dan iemand die niet zo buitensporig veel waarde hecht aan het gas dat er onder de grond zit. Voor mij is Groningen onbetaalbaar, om maar in reclameretoriek te blijven.

In veel universiteitssteden, zowel in Amsterdam als in Groningen, wordt er geprotesteerd tegen het rendementsdenken. Universiteiten krijgen nu betaald per op tijd afgestudeerde student. Dat denken in hoeveel geld een afgestudeerde waard is, is funest voor de democratie in het hoger onderwijs. Als de keuze voor gedegen ontwikkeling en onderzoek zorgt voor bezuinigen op de onderwijsinstelling, heeft ook een democratisch gekozen bestuur geen opties meer. Deze schijnkeuzes maken de democratie tandeloos. Gemiddelde afgestudeerde student: 7771,- euro. Collegegeld: €1906,-. Kennisontwikkeling bij studenten en werkelijke democratie: onbetaalbaar.

Rendementsdenken is volgens mij echter inherent aan kapitalisme. Als je geen geld kunt verdienen aan een idee dan is voor een kapitalist dat idee waardeloos. De vraag “EN WIE GAAT DAT DAN BETALEN?!” is niet de eerste vraag die men zou moeten stellen bij nieuwe ideeën. Het is slechts één van de vele vragen die men zou moeten stellen. (Een andere, niet minder belangrijke vraag, zou bijvoorbeeld moeten zijn “wat is de maatschappelijke/menselijke waarde?”) Rendementsdenken is niet slecht op zich: als men rendement maar veel breder zou trekken dan alleen “keiharde euro’s op de korte termijn”.

Een vrouw die in Rotterdam vrijwilligerswerk doet voor kankerpatiënten en daarvoor werd uitgeroepen tot vrijwilliger van het jaar, moet van onze overheid op zoek naar werk waar ze voor betaald wordt. Arbeid dat niet in geldwaarde is uit te drukken is blijkbaar geen volwaardige arbeid. Dit legt pijnlijk bloot hoe diep het geldelijk rendementsdenken in onze maatschappij gebakken zit. Uitkering: 980 euro, gefaald menselijk vermogen bij onze overheid: onbetaalbaar.

Of ik nou in Groningen ben of in Amsterdam, of bij zogenaamde linkse of pragmatische partijen kijk, dat rendementsdenken zie ik overal. Partijen als D66 en PvdA vinden bijvoorbeeld dat marktwerking in de zorg te verantwoorden is, waardoor zorg ondergeschikt raakt aan efficiëntie. Gelukkig ken ik geen SP’er in Groningen die denkt dat alleen winst maken telt. De menselijke waarde staat voor ons nog altijd boven de euro’s. En goede ideeën gaan niet alleen om geld verdienen maar ook om toegevoegde maatschappelijke waarde. Retourtje Amsterdam-Groningen: 50 euro, een avondje op stap in 050: 35 euro, een afrekening met dit kortzichtige rendementsdenken: een stem op de SP op 18 maart.